Działalność gospodarcza w Niemczech

Polacy, którzy przeprowadzili się do Niemiec, nie zawsze chcą pracować dla niemieckich firm. Po poznaniu kultury i zwyczajów danego kraju decydują się na założenie własnej działalności gospodarczej. Najczęściej tej jednoosobowej. Polskie fryzjerki, opiekunami do osób starszych czy złote rączki świetnie radzą sobie na w niemieckim biznesie. Jednak wielu osobom to nie przekonuje. Założenie firmy w Niemczech postarzają jako coś skomplikowanego, czasochłonnego i trudnego. Tymczasem tak nie jest. Wszystkie formalności da się załatwić w tzw. jednym okienku.  Zobacz, jak krok po kroku zarejestrować firmę w Niemczech oraz poznaj najważniejsze obowiązki przedsiębiorcy.

Kiedy założyć własną firmę w Niemczech?

O zarejestrowaniu działalności gospodarczej powinny pomyśleć wszystkie te osoby, które na terenie Niemiec chcą świadczyć usługi lub sprzedawać towary w sposób stały, ciągły i przynoszący dochód. Oznacza to, że podejmując pracę na własny rachunek, pierwsze kroki należy skierować do odpowiedniego urzędu i złożyć wniosek o zarejestrowanie firmy. W innym przypadku można narazić się na duże nieprzyjemności przede wszystkim ze strony niemieckiego Urzędu Skarbowego (Finanzamt).

Zgodnie z niemiecką ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych i znajdujących się w niej paragrafie 15 ust. 2 ustawy jako działalność gospodarczą na terenie Niemiec rozumie się sytuacje, w których:

• wykonywana jest ona samodzielnie i na własną odpowiedzialność,
• ma charakter długoterminowy i długofalowy, nie jest np. jednorazową pomocą chorej osobie starszej czy incydentalną sprzedażą w Internecie,
• zamiarem jej prowadzenia jest osiągnięcie zysku,
• wykonując ją bierze się aktywny udział w kształtowaniu gospodarki rynkowej, poprzez sprzedawanie towarów lub świadczenie usług.

Formy prawne działalności gospodarczej w Niemczech

Decydując się na założenie firmy w Niemczech, jeszcze przed udaniem się do urzędu należy zdecydować, jaka będzie miała ona osobowość prawną.  Możliwości jest kilka:

• Einzelunternehmer, czyli przedsiębiorstwo jednoosobowe – ta forma działalności gospodarczej jest jedną z najpopularniejszych i  najprostszą do założenia w Niemczech. Nie wymaga dysponowania kapitałem wstępnym, zapewnia dużą swobodę w podejmowaniu decyzji oraz  pozwala na proste rozliczenia podatkowe z fiskusem. Przedsiębiorcy, którzy w roku kalendarzowym nie przekroczą 17,5 tys. euro i 50 tys. euro w aktualnym mogą skorzystać z regulacji dla przedsiębiorców drobnych, co wiąże się z tym, że nie muszą płacić podatku VAT.  W tej formie działalności gospodarczej odpowiada się majątkiem własnym,
• Kaufmann, czyli handlowiec – jest to przedsiębiorstwo utworzone na wzór handlowy, zalicza się do niego np. sklepy czy restauracje. Przedsiębiorcę obowiązuje to reguła podwójnego zapisu, odpowiada za szkody własnym majątkiem i jest zobligowany do zapisu do rejestru handlowego,
• Freiberufler, czyli osoba wykonująca wolny zawód – osoby wykonujące wolny zawód traktowane są na podobnych zasadach jak przedsiębiorstwa jednoosobowe, ponoszą także odpowiedzialność cywilną w oparciu o majątek prywatny,
• Gesellschaft bürgerlichen Rechts, czyli spółka cywilna – ta forma działalności gospodarczej jest najczęściej wybierana przez osoby wykonujące wolny zawód lub te, które firmę chcą założyć ze wspólnikiem,
• Partnerschaftsgesellschaft, czyli spółka partnerska,
• Offene Handelsgesellschaft, czyli spółka jawna – jest to spółka partnerska dla handlowców,
• Unternehmergesellschaft, czyli spółka przedsiębiorców z ograniczoną odpowiedzialnością – jest to stosunkowo nowa forma prawna i nazwana jest mini sp. z o.o. Jej zaletą jest to, że ogranicza odpowiedzialność cywilną właściciela, nie odpowiada on własnym majątkiem. Aby zarejestrować tę formę działalność gospodarczej, należy posiadać kapitał w wysokości 1 euro,
• Gesellschaft mit beschränkter Haftung, czyli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – jest to forma prawna, z której mogą skorzystać zarówno osoby wykonujące wolny zawód, jak i chcące prowadzić tradycyjny biznes. Aby móc założyć w Niemczech spółkę z o.o. należy posiadać kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 25 tys. euro.

Gdzie zarejestrować działalność gospodarczą w Niemczech?

Rejestracji firmy w Niemczech dokonuje się w urzędzie ds. gospodarki. Urząd ten mieści się najczęściej w lokalnym ratuszu lub urzędzie miasta. Za dokonanie rejestracji firmy konieczne jest uiszczenie opłaty. W każdym landzie opłata jest inna, jednak jej średnia wysokość wynosi 30 euro. W formularzu, który się wypełnia i który nazwę Gewerbe-Anmeldung należy wskazać rodzaj wykonywanie działalności, a także dane właściciela przedsiębiorstwa i samej firmy.

W procedurze rejestracji firmy w urzędzie ds. gospodarki istotne jest również okazanie ważnego dowodu tożsamości (np. paszportu) i zaświadczenia o meldunku na terenie Niemiec. Czasem można być poproszonym o dostarczenie zaświadczenia o niekaralności. Cała procedura wraz z zatwierdzeniem wniosku o rejestrację firmy w Niemczech nie powinna trwać dłużej niż 3 dni.

Przy niektórych rodzajach działalności urzędnik może też zażądać okazania dyplomu mistrzowskiego, jest to szczególnie ważne, jeśli firma będzie związana z rzemieślnictwem. Lista zawodów rzemieślniczych w Niemczech znajduje się TUTAJ. Jako dyplom mistrzowski mogą zostać uznane kwalifikacje zdobyte w Polsce (dokument potwierdzających ich zdobycie powinien być przetłumaczony na język niemiecki oraz mieć formę uwierzytelnionej kopii). Alternatywą dla dyplomu mistrzowskiego jest zaświadczenie potwierdzające minimum 6-letnie doświadczenie zdobyte w danym zawodzie, które będzie potwierdzone np. świadectwami pracy. W przypadku, gdy nie posiada się ani dyplomu, ani doświadczenia firmę opartą na rzemiośle można założyć tylko pod warunkiem, że zatrudnia się osobę, która nim/nimi dysponuje.

Dokumentem, jakiego może wymagać niemiecki urząd, jest też koncesja. Bezwzględnie należy się o nią starać, jeśli chce się działań w branży gastronomicznej, przewozu osób czy ubezpieczeniowej. Koncesjonowana jest również sprzedaż broń, materiałów wybuchowych oraz handle obwoźny.

Firma w Niemczech  a podatki

O założeniu działalności gospodarczej niemiecki urząd ds. gospodarki automatycznie informuje izbę przemysłowo – handlową, izbę rzemieślniczą oraz urząd skarbowy. Zgłoszenia te oznaczają, że firma zostanie objęta obowiązkiem odprowadzania podatków.

W przypadku, gdy przedsiębiorstwo  będzie należało do izby przemysłowo-handlowej lub izby rzemieślniczej z racji wykonywanego zawodu będzie zobligowane do uiszczania składek członkowskich w ustalonej wysokości. Z ich odprowadzania zwolnione są firmy, które w ciągu roku nie przekroczą 5,2 tys. euro dochodu oraz te, które w ciągu pierwszego i drugiego roku działalności nie osiągnął dochodu wyższego niż 25 tys. euro (w tym przypadku niemiecka izba rzemieślnicza w drugim roku pobiera opłatę wysokości połowy składki).

Obowiązkowy jest natomiast podatek dochodowy. Uiszczany jest on w Urzędzie Skarbowym. W tym celu z tej instytucji otrzymuje się formularz (niekiedy wręczany jest on przy restrykcji firmy w ratuszu/urzędzie miasta), w którym zaznacza się formę opodatkowania. Formularz ten jest również podstawą do nadania przedsiębiorstwu numeru identyfikacji podatkowej. Na jego podstawie możliwe będzie rozliczanie się z fiskusem. Jeżeli właściciel przedsiębiorstwa planuje przeprowadzanie transakcji wewnątrz Unii Europejskiej (nie tylko na terenie Niemiec), od razu powinien wystąpić o numer Umsatzsteuer-Identifikationsnummer.

Kolejnym podatkiem dla firm w Niemczech jest ten od działalności gospodarczej. Naliczany jest on jednak dopiero w momencie, kiedy przedsiębiorstwo przekracza w ciągu roku granicę 24,5 tys. euro zysku.

Wykonywanie wolnego zawodu w Niemczech

Z obowiązku rejestrowania własnej firmy w Niemczech zwolnione są osoby, które wykonują tzw. wolne zawody, czyli np. architekta, tłumacza, notariusza, lekarza. Prawo nie traktuje ich jako przedsiębiorców. Z takim stanem rzeczy wiąże się wiele korzyści, m.in. nie muszą one płacić podatku od działalności gospodarczej, są one zwolnione z obowiązkowego członkostwa w izbach: rzemieślniczej lub przemysłowo – handlowej i nie muszą płacić narzucanych przez nich składek. Przedstawiciele wolnych zawodów nie muszą też stosować reguł podwójnego zapisu. Trzeba jednak wspomnieć, że są one objęte pewnymi ograniczeniami, należą do nich:

• brak możliwości prowadzenia działalności handlowej,
• obostrzenia w zakresie reklamy,
• obostrzenia w zakresie zatrudniania pracowników,

konieczność zgłoszenia swojej działalności do urzędu skarbowego, od którego utrzymują decyzje o przedpłacie podatku; rozliczenie podatkowe jest konieczne, jeśli w ciągu roku  przekroczy się kwotę 17,5 tys. euro.

Koszty założenia firmy w Niemczech

Założenie firmy w Niemczech wiążę się ze wstępną opłatą, o której pisaliśmy już powyżej. W dalszym etapie prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorca zobligowany jest do opłacania podatków oraz składek. Od 2009 roku obowiązkowymi składkami są te na ubezpieczenie zdrowotne. Ubezpieczyć można się w sektorze prywatnym lub publicznym, a sama wysokość tego ubezpieczenia obliczana jest przez ubezpieczalnie. Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech wynika z aktualnego stanu zdrowia ubezpieczonego oraz wybranej taryfy. Jeśli przedsiębiorca wybiera ubezpieczenie zdrowotne w systemie publicznym, stawka jest stała.

Dodatkowo przedsiębiorca może zdecydować się na opłacanie ubezpieczenia emerytalnego oraz na wypadek bezrobocie. To pierwsze wynosi minimum 79,60 euro, a jego maksymalna stawka to 1054,70 euro. Wysokość ubezpieczenia od bezrobocia to koszt 17,64 euro na zachodzie kraju i 14,95 euro na wschodzie.

Do kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech trzeba także dodać wydatki związane z kosztem ubezpieczenia związanego z ochroną interesów prawnych. Nie mniej jednak po zsumowaniu wszystkich wydatków może się okazać, że i tak koszty będą niższe niż w przypadku prowadzenia firmy w Polsce. Główny wpływ na to ma fakt, że w Niemczech ubezpieczenie emerytalno – rentowe jest nieobowiązkowe, oznacza to, że nie są odprowadzane składki ZUS.