Firma w Niemczech

Więzi gospodarcze Polski i Niemiec są bardzo mocne. Pomiędzy krajami trwa intensywna eksport i import, a wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej oraz uzyskaniem możliwości swobodnego przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług współpraca gospodarcza jeszcze się wzmocniła. Silne gospodarczo Niemcy od dawna przyciągały polskich pracowników. Jedni decydowali się tylko na wyjazd do pracy sezonowej, inni za Odrą budowali nowy dom. Jedni i drudzy zobligowani byli do rozliczania się z niemieckim fiskusem oraz w dużej mierze płacenia podatków od uzyskanych dochodów. Jednak Polacy w Niemczech to nie tylko sezonowi czy stali pracowni, ale także i przedsiębiorcy. Wiele z jednoosobowych działalności gospodarczych czy spółek działających na terenie Niemiec posiada polskich właścicieli. Bardzo często spotyka się też przedstawicielstwa polskich firm w Niemczech czy samodzielne oddziały. Jak więc widać polska przedsiębiorczość w Niemczech ma się bardzo dobrze i stale się rozwija. Zanim jednak założyć się firmę za zachodnią granicą należy dokładnie zgłębić proces rejestracyjny oraz zasady prowadzenia działalności gospodarczej, a także przekalkulować czy ta decyzja będzie opłacalna finansowo. Zobacz, co należy wiedzieć o firmach w Niemczech.

Firma w Niemczech – od czego zacząć?

Zastanawiając się nad otwarciem działalności gospodarczej w Niemczech, na początek należy przeanalizować opłacalność całego przedsięwzięcia. Pod uwagę należy wziąć nie tylko takie aspekty jak łatwość rejestracji przedsiębiorstwa, wysokość podatków i składek na ubezpieczenia społeczne, ale także i kwestie opłat za prowadzenie firmy tj. wynajem lokalu biurowego, doradcy podatkowego, prawnika, firmy marketingowej itd. Nawet jeśli z zestawienia wyjdzie, że koszty działalności gospodarczej w Niemczech są niższe niż w Polsce, nie oznacza to, że od razu należy bieg do urzędu i rejestrować firmę. Kolejną istotną kwestią jest fakt czy zna się język, kulturę i zwyczaje biznesowe w Niemczech. Uwarunkowania kulturowe są niezwykle ważne w prowadzeniu biznesu, a ich nieznajomość nie raz stanęła na drodze do sukcesu. I chociaż wielu osobom wydaje się, że skoro Niemcy są naszymi sąsiadami, to wszystko musi wyglądać u nich dokładnie tak samo, to rzeczywistość jest zupełnie inna. Warto to przeanalizować, tak samo, jak kwestię językową. O ile duża część niemieckich urzędów posiada polskie wersje stron internetowych, a formularze rejestrując firmę w Niemczech, można bez problemów znaleźć przetłumaczone na język polski, o tyle w bieżącej dzielnością przez znajomości niemieckiego ani rusz. Brak znajomości języka  będzie równoznaczny z problemami z porozumiewaniem się z klientami, dostawcami oraz urzędnikami.

Niemcy potęga gospodarczą

Niemcy od lat uważane są za kraj dobrobytu i potęgę gospodarczą. Ich PKB per capita kilkakrotnie przewyższa polskie, a tempo rozwoju gospodarki jest bardzo szybkie. Chociaż po transformacji ustrojowej Polska stara się dogonić zachodniego sąsiada, to jeszcze wiele jej brakuje. Nawet patrząc optymistyczne, wyrównanie poziomu gospodarczego pomiędzy tymi krajami zajmie długie lata. Na potwierdzenie tej tezy można przytoczyć dane liczbowe, które mówią, że w tylko w 2015 roku PKB per capita w parytecie siły nabywczej w Niemczech jest dwa razy wyższy niż w Polsce. Dodatkowo warto wspomnieć, że w Niemczech panuje niższe bezrobocie, a także  pracodawcy proponują lepsze stawki za wykonywana prace. Wszystko to sprawia, że praca, jak i otworzenie własnej działalności gospodarczej w Niemczech jawi się jako niezwykle atrakcyjne rozwiązanie. Co więcej, również atrakcyjnie jest postrzegane prowadzenie firmy w Niemczech przez rodzimych przedsiębiorców.

A wszystko to przez składki

Atrakcyjność prowadzenia firmy w Niemczech lub oddziału firmowego wynika z faktu niskich składek na ubezpieczenia i podatki. Niemiecki pracodawca, zatrudniając pracownika, płaci składki wynoszące 19,33%,a większość z nich (oprócz ubezpieczenia wypadkowego) pokrywana jest na pół z pracownikiem i odbijana od jego pensji brutto. Procent ten jest o wiele niższy niż w Czechach czy na Słowacji, czyli państwach, gdzie równie chętnie Polacy emigrują z kapitałem. Na ubezpieczenie społeczne niemieckiego pracownika składa się to:

• emerytalne, które wynosi 18,70% podstawy brutto pensji; ubezpieczenie to płacone jest po połowie przez pracodawcę i pracownika;
• zdrowotne, które wynosi 14,60% podstawy pensji brutto i również płacone jest po połowie przez pracodawcę i pracownika;
• na wypadek bezrobocia, które wynosi 3% postawy pensji brutto; ubezpieczenie płacić i pracodawca i pracownik po połowie;
• rentowe, które stanowi 2,55% podstawy pensji brutto i opłacane jest przez pracownika i pracodawcę; pracownicy, którzy ukończyli 23 rok życia i nie posiadają dzieci, muszą opłacać ubezpieczenie o zwiększonej stawce o 0,25 punktu procentowego;
• wypadkowe, które wynosi 1,9% podstawowej pensji brutto i jest płacone tylko przez pracodawcę.

Chwilę warto również poświęcić niemieckiemu systemowi ubezpieczeń społecznych dla przedsiębiorców. Za zachodnią granicą osoby prowadzące firmę co do zasady są zobowiązane do opłacania składek ubezpieczenia zdrowotnego. Jeśli tego nie zrobią, mogą narazić się na kary. Ubezpieczenie zdrowotne można wykupić w państwowej kasie chorych lub u prywatnego ubezpieczyciela. W tym drugim przypadku wysokość comiesięcznych składek ustalana jest indywidualnie na podstawie stanu zdrowia oraz sytuacji życiowej. Najniższa stawka ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech to ok. 60 euro, najwyższe dochodzą nawet do 600 euro miesięcznie.

O ile ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe, o tyle rentowo –emerytalne już nie. Do jego opłacania zobligowani są przedstawiciele tylko niektórych zawodów. Szczegółową listę tych zawodów można odnaleźć w izbie rzemieślniczej. Pozostali przedsiębiorcy mają dowolność w opłacaniu składek ubezpieczenia emerytalnego. Zwolnione ze społecznych ubezpieczeń emerytalnych w Niemczech są także te osoby, które zarabiają poniżej 450 euro miesięcznie lub pracują mniej niż 50 dni w roku.  Jednak należy nadmienić, że wiele z nich się na to decydują, ze względu na chęć zapewnienia sobie zabezpieczenia na stare lata. Koszt ubezpieczenia emerytalnego w Niemczech to ok. 140 euro miesięcznie. Ubezpieczyć można się w prywatnym towarzystwie ubezpieczeniowym.

…i przez kwotę wolną od podatku

Kolejną zaletą prowadzenia firmy w Niemczech jest wyższa niż nad Wisłą kwota wolna od podatku. Podstawowa stawka w Niemczech to 8652 euro.  Należy jednak pamiętać, że przy stawce opodatkowania osób fizycznych w Niemczech konieczne jest uwzględnienie podatku solidarnościowego. Podatek ten powiększa bazowe stawki oraz jest przeznaczony do finansowanie rozwoju landów wschodnich. Oprócz podatku solidarnościowego na niemieckich podatników nakładany jest także podatek kościelny dla członków związków wyznaniowych. Jego wysokość wynosi od 8 do 9%. Ważną informacją w zakresie podatków w Niemczech jest też fakt, że małżonkowie mogą rozliczać się wspólnie. Jeśli się na to zdecydują, progi podatkowe wzrastają dwukrotnie.

Podatek VAT w Niemczech

Niemieckie przedsiębiorstwa, których dochód przekracza 17,5 tys. euro, muszą opłaca zaliczki na podatek VAT. Jego wysokość do 19% – stawka podstawowa i 7% stawka preferencyjna. O tym, czy podatek będzie się płacić, czy nie decyduje urząd na podstawie (na początku) wstępnego oświadczenia przedsiębiorcy o przychodach, a następnie na podstawie uzyskiwanych przychodów w poprzednim rok działalności. Podatek VAT w Niemczech płaci się na podstawie wstępnych comiesięcznych deklaracji do 10 dnia każdego miesiąca. Po upływie 2 lat od założenia firmy może wystąpić o wydłużony termin składania deklaracji VAT – kwartalny lub roczny. Na koniec roku każde przedsiębiorstwo objęte tym podatkiem musi również złożyć roczna deklaracje, na podstawie której urząd skarbowy stwierdzi czy zapłacony podatek jest wystarczający, czy też konieczna będzie dopłata.

Podatek CIT w Niemczech

Stawka podatku CIT w Niemczech, czyli tego, który płacą osoby prawne wynosi 15% i jest powiększona o 5,5% w ramach podatku solidarnościowego. Stawka ta jest o wiele bardziej preferencyjna dla właścicieli firm niż ta proponowana przez polskiego ustawodawcę. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że w Niemczech dodatkowo funkcjonuje podatek handlowy. Za jego sprawą stopa opodatkowania zysku firm powiększa się o 14-15 punktów procentowych.

Zalety prowadzenia firmy w Niemczech

Rozliczenia podatkowe i niższe stawki ubezpieczeniowe to nie jedyne zalety prowadzenia firmy w Niemczech. Wielu przedsiębiorców ceni sobie o rozwiązanie ze względu na fakt, że za zachodnią granicą proponowany jest im wyższy standard życia. Przejawia się on w lepszej opiece zdrowotnej czy wyższych emeryturach otrzymywanych po zakończeniu kariery zawodowej.

Przedsiębiorca opłacający ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech, najczęściej uprawnieni są do korzystania z pełnego pakietu opieki dentystycznej,  wizyt u specjalisty bez kolejki oraz mają możliwość wykonania specjalistycznych badań. W przypadku pobytu w niemieckim szpitalu mają zagwarantowane jednoosobowe pokoje oraz stałą opiekę pielęgniarską. Wszystko to sprawia, że chociaż ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech nie jest najtańsze, to przedsiębiorcy chętnie je opłacają. Wiedza, że za swoje składki w razie koniecznością mogą liczyć na szybką i fachową pomoc. W Niemczech rzadko można spotkać kolejki do specjalistów, przepełnione sale szpitalne czy traktowanie pacjenta jak niechcianego petenta, niestety takie podejście w Polsce nadal występuje i to nie tylko w małych ośrodkach zdrowia, ale i w dużych wojewódzkich szpitalach.

Istotna jest również kwestia emerytury po zakończonej karierze zawodowej. O niemieckich emerytach krąży wiele mitów. Część z nich jest oczywiście nieprawdziwa, jednak nie ma co ukrywać, że zarówno niemieccy przedsiębiorcy, jak i osoby pracujące na terenie tego kraju mogą liczyć na o wiele wyższe świadczenia emerytalne niż Polacy. Taka perspektyw zachęca do opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne w Niemczech, nawet jeśli nie są one prawnie wymagane.

Prowadzenie firmy w Niemczech – czy to łatwe?

Jako duży plus założenia firmy w Niemczech można uznać fakt, że w tym kraju prowadzenie biznesu nie jest trudne. Niemcy to państwo przyjaźnie nastawione do przedsiębiorców. Poszczególne landy wspierają małe i średnie firmy, a także zachęcają do inwestowania w innowacyjne rozwiązania. Przedsiębiorcy zwracają uwagę, że w Niemczech wytworzono korzystne warunki dla działalności startup. Wszystko to odzwierciedla niemiecka gospodarka. To właśnie mikroprzedsiębiorstwa stanowią jej siłę napędową. Dzieje się tak dzięki przejrzystym systemowi podatkowemu, dużej ilości programów pomocowych, otwartości urzędów oraz faktowi, że w Niemczech niemal wszędzie kwestie urzędowe można załatwić przez maila. Ograniczenie biurokracji sprawia, że czas potrzebny na prowadzenie papierów i rozliczeń firmowych jest średnio 30% mniejszy niż w Polsce. A mowa tu nie tylko o podatkach. Równie przyjazne przepisy dotyczą, chociaż uzyskiwania pozwoleń na budowę, egzekwowania umów, czy ogłaszania upadłości.

Przedsiębiorcy w Niemczech, mają również duże możliwości, jeśli chodzi o formę prawną prowadzenia firmy. Formy te są w miarę spójne z tymi, które proponowane są w Polsce i wynika to przede wszystkim z unijnych dyrektyw dotyczących przedsiębiorczości. Otwierając firmę w Niemczech, można wybierać pomiędzy:

• jednoosobowa działalność gospodarcza (niem. Gewerbe)
• spółka cywilna (niem. Gesellschaft bürgerlichen Rechts) – GbR
• spółka jawna (niem. Offene Handelsgesellschaft) – oHG
• spółka komandytowa (niem. Kommanditgesellschaft) – KG
• spółka komandytowa z komplementariuszem będącym spółką z o.o. – GmbH & Co. KG
• spółka z o.o. z niskim kapitałem zakładowym (niem. Unternehmergesellschaft) – UG
• tradycyjna spółka z o.o. (niem. Gesellschaft mit beschränkter Haftung) – GmbH
• spółka akcyjna – (niem. Aktiengesellschaft) – AG
• spółka komandytowo – akcyjna (niem. Kommanditgesellschaft auf Aktien) – KGaA
• samodzielny lub niesamodzielny oddział firmy w Niemczech (niem. Niederlassung/Betriebsstätte).

Jaką firmę założyć w Niemczech? Formy prawne niemieckich przedsiębiorstw

Ciekawą formą prawną jest szczególnie Mini GmbH. Jest to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością o minimalnym kapitale zakładowym, który może wynosić 1 euro. Taka forma prawna przedsiębiorstw nie jest spotykana w Polsce. Spółka ta działa na takich samym zasadach jak tradycyjna z o.o, posiada jednak pewne ograniczenia. Założyć może ją maksymalnie 3 wspólników, a tylko jedna osoba może zostać dyrektorem zarządzającym. Właściciele spółki 1-Euro-GmbH zobligowani są również do przeznaczania 25% zysku na uzupełnienie kapitału własnego.  Odkładanie pieniędzy do rezerwy ma zagwarantować płynność finansowa przedsiębiorstwa i jest wymagane do tego czasu aż firma nie uzyskać 25 000 euro wkładu kapitałowego. Ten rodzaj spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest bardzo często wybierana przez początkujących przedsiębiorców, którzy nie mają funduszy na otworzenie tradycyjnej spółki z o.o., w której kapitał zakładowy wynosi 25 000 tys. euro. Alternatywa dla Mini-GmbH jest spółka cywilna lub jednoosobowa działalność gospodarcza. W przypadku spółki cywilnej należy jednak dokładnie zapoznać się z jej specyfiką oraz rozważnie dobrać partnerów biznesowych. Myśląc o założeniu spółki cywilnej w Niemczech, dobrze jest też przyjrzeć się rozliczeniom podatkowym, które przez wiele osób, dla tej formy prawnej uważane są za mało korzystne.

Wolne zawody w Niemczech

Niemieckie prawo umożliwia również świadczenie usług w ramach tzw. wolnych zawodowo. Do takich zalicza się np. lekarzy, doradców finansowych, inżynierów, tłumaczy. Zgodnie z przepisami nie są oni zobowiązani do zakładania firmy, jednak mogą to robić, jeśli chcą. Przedstawiciele wolnych zawodów, o ile chcą świadczyć w nich usługi, muszą jednak zarejestrować się w urzędzie skarbowym, a także uzyskać zezwolenie od odpowiedniej instytucji, które potwierdzi ich kwalifikacje.

Jak rozpocząć działalność gospodarczą w Niemczech? Rejestracja firmy w Niemczech krok po kroku

Bez względu na to, jaka formę działalność gospodarczej w Niemczech chce się prowadzić, należy ją zarejestrować. Rejestracji firmy w Niemczech dokonuje się w urzędzie ds. gospodarki, który można znaleźć w ratuszu lub urzędzie miejskim. Do rejestracji potrzebny jest dowód tożsamości, zaświadczenie o zameldowaniu, umowa najmu lokalu pod działalność gospodarczą, zaświadczenie o niekaralności oraz wypełniony formularz. Jeśli firma będzie związana z rzemiosłem, to konieczne będzie też potwierdzenie prawa do wykonywania określonego zawodu (dokument ten może być zastąpiony tymi potwierdzającymi doświadczenie zdobyte w zawodzie, które obejmuje co najmniej 6 lat), ewentualnie koncesji. Koncesje w Niemczech potrzebne są do prowadzenia lokalu gastronomicznego, handlu obwoźnego, handlu bronią i materiałami niebezpiecznymi, prowadzenia firmy ubezpieczeniowej.

W przypadku, gdy w Niemczech chce się założyć spółkę (każdą oprócz cywilnej), konieczne jest wpisanie jej do niemieckiego rejestru handlowego. Rejestr ten jest odpowiednikiem polskiego KRS-u. Za wypis należy dokonać opłaty. Tutaj stawki są stałe – 350 euro za spółki osobowe, 400 euro za spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i 500 euro za spółki akcyjne. Do kosztów rejestracji spółki w Niemczech koniecznie należy również doliczyć wynagrodzenie notariusza i doradcy podatkowego. Ważne jest również fakt, że powstanie spółki ogłasza się w Monitorze Federalnym oraz wybranym tytule prasowym. Opłacenie takiego anonsu leży po stronie przedsiębiorcy.

Kolejną rzeczą, o jaką musi zadbać przedsiębiorca w Niemczech, jest zapisanie się do odpowiedniej izby. W Niemczech funkcjonują dwie: rzemieślnicza i przemysłowo- handlowa. Należy pamiętać, że nie ma możliwość nienależenia do którejś z nich. Wraz z uzyskaniem członkostwa konieczne jest także opłacanie comiesięcznych składek. Można zostać z nich zwolnionym w początkowej fazie działalności, o ile nie przekracza się ustalonych limitów dochodu. Zapisanie do odpowiedniej izby zazwyczaj następuje automatycznie, po zarejestrowaniu firmy w urzędzie do spraw gospodarki. W ten sam sposób o otwarciu nowego przedsiębiorstw powiadamiany jest urząd skarbowy, towarzystwo ubezpieczeniowe oraz urząd statystyczny. Wszystkie te insynuacje na początku działania firmy przesyłają formularze rejestracyjne, które pozwalają nadawać przedsiębiorstwo odpowiednie numery np. identyfikacji podatkowej. Po ich otrzymaniu można faktycznie rozpocząć działalności i wystawiać rachunki kontrahentom.

Ile kosztuje założenie firmy w Niemczech?

Rejestracja firmy  Niemczech wymaga również wniesienia opłaty rejestracyjnej. Jej wysokość uzależniona jest od landu, w którym zakłada się przedsiębiorstwo i może wynosić od 15 do 60 euro. Jest to opłata jednorazowa. Kolejne opłaty będzie trzeba ponosić, jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na zmianę zapisów związanych z firmą np. adresu siedziby.

Obowiązki niemieckiego przedsiębiorcy

Właściciele firm zarejestrowanych w Niemczech zobowiązani są do przestrzegania prawa oraz wywiązywania się z płatności podatkowych. Przede wszystkim opłacają oni podatek dochodowy oraz podatek VAT, jeśli zostali do niego zakwalifikowani. Na koniec roku konieczne jest także sporządzanie zamknięcia roku oraz bilansu zysków i strat. We wszystkich działaniach podatkowych i finansowych może firmie pomoc certyfikowany doradca podatkowy. Korzystając z jego usług, dodatkowo ma się możliwość przedłużenia terminów składania poszczególnych dokumentów do urzędu skarbowego. Należy nadmienić także, że doradca pomoże w odpisach podatkowych, które pozwolą zachować większą ilość gotówki w kieszeni. W Niemczech koszty wynajmu doradcy podatkowego są zapisane w ustawie i liczone na podstawie specjalnej tabeli. Im bardziej skomplikowane rozliczenia, wymagające większego nakładu czasu i pracy, tym wyższe wynagrodzenie pobierze doradca.

Jednoosobowa działalność gospodarcza w Niemczech – na co uważać?

Osoby, które zdecydowały się na samozatrudnienie w Niemczech, czyli zarejestrowanie jednoosobowej firmy powinny jednak uważać, aby nie doprowadzić do sytuacji, w której mogą zostać oskarżone o pozorowanie działalności gospodarczej. Taka sytuacja ma miejsce w chwili, gdy działalności gospodarcza zakładana jest tylko w celu ominięcia konieczności podpisywania umowy o pracę. Działanie takie ścigane jest przez niemiecki urząd skarbowy i karane. O pozorowanej działalności gospodarczej w Niemczech mówimy, jeżeli przedsiębiorca świadczy usługi tylko jednemu kontrahentowi, nie posiada własnego biura/warsztatu, nie dysponuje własnym sprzętem/oprogramowaniem koniecznym do wykonywania zadań wynikających z umowy, nie decyduje o swoim miejscu i czasie pracy, nie podejmuje samodzielnych rozliczeń podatkowych i opiera się na strukturach zleceniodawcy. Jeśli urząd skarbowy wykryje takie praktyki, nakładana jest kara finansowa, której częścią jest zapłata zaległych składek na ubezpieczenia emerytalne czy zaległego podatku dochodowego. Kary te ponosi głównie pracodawca, czyli zleceniodawca, jednak nie ma gwarancji, że ominą one właściciela założonego gewerbe.

Ilość firm w Niemczech, które są prowadzone przez polskich przedsiębiorców, jest bardzo duża. W większości Polacy stawiają na samozatrudnienie, czyli jednoosobowe działalności gospodarcze. Te przedsiębiorstwa najłatwiej założyć i prowadzić, nie wymagają one też zbyt dużego nakładu finansowego. Powodów zakładania firmy w Niemczech jest bardzo wiele. Wiele osób decyduje się na ten krok skuszona wyższymi zarobkami i niższymi podatkami. Zalecamy jednak przed podjęciem tej decyzji przeanalizowanie wszystkich aspektów i przeliczenia, czy ten krok faktycznie się opłaca. Osoby, które stwierdza, że na tym zyskają, a nie mają doświadczenie na niemieckim rynku lub też nie znają języka, mogą skontaktować się z polskimi przedsiębiorstwami pośredniczącymi w zakładaniu działalności gospodarczych w  Niemczech. Bardzo często firmy te proponują swoim klientom również wynajem biura wirtualnego w Niemczech, a więc tak naprawdę rejestracje firmy bez meldunku. Jest to interesująca opcja dla polskich przedsiębiorstw, które chcą otworzyć na terenie Niemiec swój oddział lub też dla osób, które na co dzień za Odrą nie mieszkają.